Jak czytać TYFLOMAPY
JAK CZYTAĆ MAPY PUBLIKACJI
ATLAS. ZAMKI I TWIERDZE OBRONNE NA KRESACH
OPIS LEGENDY
Cały atlas znajduje się w teczce zawierającej trzynaście plansz dotykowych, broszurę w brajlu ze spisem treści, objaśnieniami skrótów brajlowskich oraz książkę w powiększonym druku ze specjalnie przygotowanym komentarzem historycznym.
Zanim jednak wyjmiesz interesującą Cię mapę z teczki, dokładnie zapoznaj się z jej zawartością.
Pod klapą teczki umieściliśmy legendę. Legenda zawiera objaśnienia użytych znaków na poszczególnych mapach, które, jeśli dokładnie poznasz i zapamiętasz (a nie jest ich dużo), będzie Ci łatwiej czytać.
Obszar miasta oznaczony został gładką powierzchnią i białym kolorem.
Obszar poza miastem oznaczyliśmy fakturą piaskową i kolorem zielonym.
Granice miasta to linia złożona z wypukłych punktów, czytelnych dotykiem i w kolorze zielonym. Granica w wersji kolorowej jest dodatkowo odcięta cienką żółtą linią.
Granice miasta na rzekach to symbol pojawiający się tylko w wersji dotykowej. Jest to wypukła linia z wypukłymi punktami umieszczonymi co około pięć milimetrów.
Rzeki pokazaliśmy jako ciągłą wypukłą granatową linię. Zwróć uwagę na ujścia dopływów do rzek głównych, które w wersji dotykowej są odcięte od siebie. Dzięki temu możesz łatwo zorientować się, która rzeka jest ważniejsza. Aby rozpoznać, w którym kierunku płynie wybrana rzeka, rozcięliśmy ramkę w miejscu, gdzie rzeka wypływa z mapy, informując tym samym, gdzie ona zmierza, że nie kończy się na ramce.
Jeziora i większe rzeki to obszary w kolorze niebieskim pokryte fakturą składającą się z wypukłych poziomych linii.
Linia brzegowa to wypukła szorstka, cienka linia w kolorze białym.
Obszary bagienne to faktura składająca się z wypukłych poziomych krótkich kresek nierównomiernie rozłożonych na pewnym obszarze w kolorze granatowym.
Skarpy, strome zbocza to linia składająca się z czarnych odcinków o tej samej długości i różnych odstępach ułożonych zgodnie z kształtem danej skarpy, najczęściej po łukach.
W legendzie nie zamieściliśmy objaśnień związanych z architekturą obronną, bo jest ich po prostu za dużo, są zbyt detaliczne i często trudne do odczytania dotykiem. Przy wybranych elementach, tych najbardziej charakterystycznych, dodaliśmy litery wraz z ich objaśnieniami pod grafiką. Wszystkie zaś pojęcia architektoniczne znalazły swoje definicje w słowniku podstawowych terminów fortyfikacyjnych, który zamieściliśmy w książce z komentarzem historycznym.
Postaraj się zapamiętać sygnatury i faktury. W razie potrzeby zawsze możesz ponownie skorzystać z legendy, która na stałe jest przyklejona do teczki.
Na poszczególnych planszach znajdziesz dodatkowe legendy umieszczone najczęściej w lewym dolnym rogu planszy. Mówiąc precyzyjniej, w legendzie umieściliśmy objaśnienia skrótów, jakie znalazły się na rzucie danego zamku. Najczęściej skróty się powtarzają, więc nie będzie problemu z ich zapamiętaniem.
Jeśli już poznałeś i rozumiesz legendę, to teraz możesz wyjąć broszurkę brajlowską, w której znajduje się spis treści naszego atlasu i dokonać wyboru pierwszej planszy, jaką chcesz obejrzeć. Opisy historyczne do niej znajdziesz w książce w powiększonym druku lub na stronie Fundacji Trakt oraz na www.tyflomapy.pl w Internecie.
CZYTANIE MAP ATLASU
Znając już legendę, zawartość broszury brajlowskiej oraz książkę z komentarzem historycznym, wyjmij wybraną planszę z teczki i ułóż ją tak, aby wypukły czarny trójkąt znalazł się w prawym górnym (dalszym) rogu.
Zanim zaczniesz oglądać mapę, zwróć uwagę na dodatkowe informacje znajdujące się na planszy.
Tytuł mapy umieszczono w lewym górnym (dalszym) rogu planszy i zajmuje on zazwyczaj dwa lub trzy wiersze. Poza nazwą zamku, w tytule podaliśmy jego współczesną lokalizację, czyli nazwę państwa, obwodu (odpowiednika naszego województwa) i rejonu.
Każda plansza ma bardzo podobny wygląd, co ułatwia ich czytanie. Można daną planszę podzielić na połowę. Na lewej połowie strony znajduje się rzut poziomy zamku z opisanymi elementami architektury obronnej oraz jego zagospodarowania. Na prawej połowie strony znajduje się mapa pokazująca ogólne położenie danego zamku. Czasami w tej części planszy mamy dwie mniejsze mapy, z których górna jest przybliżeniem miejsca, gdzie zlokalizowano zamek – najczęściej takie dodatkowe mapki są dla mniejszych twierdz.
Bardzo ważnym elementem grafiki jak i map jest podziałka liniowa, którą znajdziesz w lewym dolnym rogu każdej mapy oraz w wolnym miejscu przy grafice.
Zazwyczaj, mówiąc o mapie, określamy jej skalę, czyli element pozwalający określić odległości. Tym razem zrobiliśmy to nieco inaczej. Mamy zatem tylko podziałkę liniową – odcinek o długości 2 centymetrów, który obrazuje odpowiednią odległość w terenie i ta odległość jest różna dla różnych zamków. Zatem zanim zaczniesz oglądać zamek, sprawdź, jakie wartości znajdują się przy podziałce liniowej, bo one się zmieniają w zależności od rozmiarów oglądanej twierdzy. Czasami jest to 20 metrów, ale też 25 lub 50 metrów. To bardzo ważne – bo możemy sobie wyobrazić, czy zamek jest ogromny, czy niewielkich rozmiarów, i porównać go z innym z naszego atlasu, a mamy w naszym zestawieniu i potężną twierdzę w Kamieńcu Podolskim, i niewielki zamek w Olesku.
W prawym dolnym (bliższym) rogu każdej planszy znajduje się jej numer zgodny z kolejnością chronologiczną plansz. Pamiętaj, aby mapa po obejrzeniu wróciła do teczki na swoje miejsce. Jeśli w teczce będzie porządek, to następnym razem będzie łatwiej ją znaleźć.
Mapy w atlasie są jednolite graficznie, więc znając tych kilkanaście znaków i faktur, z łatwością poradzisz sobie z ich czytaniem.
Życzymy przyjemnej wycieczki po kresowych twierdzach.
Redakcja