Tyflomapy

Tyflokartografia (dział kartografii zajmujący się mapami dla niewidomych i słabowidzących) analizuje sposób, w jaki niewidomi i słabowidzący poznają mapy, bada różnice pomiędzy czytaniem mapy za pomocą wzroku a dotyku lub uszkodzonego wzroku. Na podstawie tych obserwacji wypracowuje rozwiązania redakcyjne, graficzne i technologiczne, optymalne do zastosowania na mapach przeznaczonych dla niewidomych i słabowidzących. Rezultatem tych działań jest powstanie zbioru zasad i wskazówek, dotyczących generalizacji elementów treści, projektowania znaków, doboru odpowiednich metod kartograficznych, rozmieszczania opisów i szeregu innych czynników, wpływających na czytelność map dla niewidomych i słabowidzących.

Ustalenie tych zasad oraz ich “wdrożenie” jest bardzo ważne dla przyszłości tyflokartografii.

W przypadku opracowywania map dotykowych nie mamy takiej swobody redakcyjnej jak to ma miejsce w kartografii tradycyjnej. Dowolna kolorystyka, różnej wielkości kroje pisma, wprowadzanie znaków izomorficznych, piktogramów, wzbogacanie map o niestandardowe ujęcia i nowe informacje to działania absolutnie nie do zaakceptowania przy mapach dotykowo-barwnych. Tutaj musimy wiedzieć o ograniczeniach odbiorców i konieczności wprowadzania jednolitych rozwiązań zmierzających do prostoty i standaryzacji.

Tyflokartografia jest całkowicie zależna od odbiorcy.

Dla kartografa, odbiorca niewidomy i słabowidzący ogranicza jego prace redakcyjne, nie pozwala na stosowanie ogólnie przyjętych zasad kartograficznych, jest dodatkowym i zarazem najważniejszym czynnikiem wpływającym na stopień generalizacji tyflomapy. I to jest istotą tyflokartografii – ta zależność bezwględna, ale niezbędna aby powstała mapa dotykowa była czytelna, bo jeśli nie jest czytelna to nie jest tyflomapą.

Redagowanie map dotykowo-barwnych, które są niewątpliwie tyflografiką, powinno spełniać powyższe wytyczne i “przemycać” zasady kartograficzne. Słowo “przemycać” jest świadomie użyte, bowiem środowisko osób niewidomych stawia na pierwszym miejscu zasady tyflologiczne i wszelkie inne nie są tak istotne dla odbiorcy. I jest to uzasadnione, bo czytelność grafik wypukłych jest priorytetem. Ale jeśli uda się “przemycić” pewne zasady kartograficzne, które nie wpływają na czytelność tyflomap to jest tylko i wyłącznie z korzyścią dla tego typu opracowań.

Na podstronie TYFLOMAPY znajdują się wytyczne, które porządkują zasady opracowywania tyflomap. Powstały one w oparciu o wieloletnie doświadczenie i po wielu opracowaniach dotykowych co pozwoliło podsumować w formie wytycznych cały dotychczasowy dorobek. Zapraszam do zapoznania się z zasadami jakie proponują jej autorzy. Warto też przeczytać o historii tyflokartografii oraz zajrzeć do wybranych artykułów dotyczących tematyki map dotykowo-barwnych.