TRASA NR 7

PLANSZE B3 i A

 WYSOKI ZAMEK – KOPIEC UNII LUBELSKIEJ

Na północ od Starego Miasta rozciąga się dawne przedmieście Żółkiewskie, a obecnie jedna z dzielnic zwana Żółkiewskiem. Na jej terenie leży najstarsza część Lwowa z górą Wysoki Zamek (413 m n.p.m.) i położonym u jej stóp dawnym podgrodziem.

Naszą dzisiejszą wycieczkę możemy rozpocząć od ulicy Wynnyczenki, czyli dawnych Wałów Gubernatorskich, które poznaliśmy podczas spaceru Trasą nr 3. Ulica ta pnie się cały czas w górę.

Po prawej stronie mijamy po drodze dawny kościół Matki Bożej Gromnicznej, który jest wybitnym dziełem wczesnego baroku, wzorowanym na rzymskim kościele Świętej Zuzanny. Szczególną urodą odznacza się dwukondygnacyjna fasada wykonana z kamiennych ciosów. We wnętrzu brak pierwotnego wyposażenia. Ocalały jedynie freski w prezbiterium.

Dochodzimy do ulicy Krywonosa (dawnej Teatyńskiej), którą na naszej planszy B3 znajdziemy jako biegnącą od lewej strony mapy łukiem w kierunku północno-wschodnim. Skręcamy w Krywonosa w prawo, a potem w pierwszą ulicę w lewo – Kniażą. Idąc najpierw prosto wąską uliczką zastawioną często samochodami, a potem skręcającą lekko na lewo, dochodzimy do ulicy Wysoki Zamok. Aby wejść na wierzchołek kopca, czeka nas jeszcze wspinaczka po schodach.

Góra Wysoki Zamek jest niemal całkowicie zalesiona. Pierwotnie miała dwa wyodrębnione wierzchołki przedzielone przełęczą, którą w 1835 roku zasypano i tworząc park o tej samej nazwie, o powierzchni 36 hektarów, objęty ochroną jako cenny obiekt przyrodniczy.

W górnej części wzniesienia znajdują się dwa wypłaszczenia (tarasy). Na tzw. niższym tarasie znajdował się w XIII wieku drewniany gród, po którym nie ma już śladu.

Na tarasie górnym stoi duża wieża telewizyjna i budynek stacji nadawczej, obok którego znajdziemy resztki murów Wysokiego Zamku.

Zamek był potężną warownią wzniesioną przez Kazimierza Wielkiego około 1362 roku, w miejscu starszych umocnień obronnych grodu książąt ruskich, i od tego zamku, zwanego Wysokim, pochodzi nazwa góry. Wysoki Zamek był siedzibą lwowskiego starostwa grodzkiego i spełniał istotną rolę w obronie miasta przed najazdami tatarskimi. W 1648 roku na skutek zdrady został zdobyty przez Kozaków pod dowództwem Krzywonosa. W kolejnych latach przyczynił się do odparcia ataków Chmielnickiego w 1655 roku, Turków w 1672 roku i Tatarów w 1695 roku. Ostatecznie został zniszczony przez Szwedów w 1704 roku. Z rozległego zamku pozostał tylko niewielki fragment południowej ściany.

Szczyt wniesienia zajmuje Kopiec Unii Lubelskiej. Zaczęto go sypać siłami społecznymi w 1869 roku, w trzechsetną rocznicę uchwalenia Unii Lubelskiej; powstawał przez kolejnych ponad trzydzieści lat. Prace dobiegły końca dopiero w 1900 roku.

Kopiec był pierwszym pomnikiem, którego powstanie zainicjowała społeczność, a nie władze miejskie. Powołano komitet budowy kopca, którego inicjatorem i przewodniczącym był Franciszek Smolka (1810–1899), znany lwowski prawnik i polityk, członek austriackiej Rady Państwa. Budowę rozpoczęto od wmurowania kamienia węgielnego zaraz po mszy w kościele dominikanów w dniu 12 sierpnia 1869 roku. Przywieziono na kopiec ziemię z wielu ważnych symbolicznych miejsc, w tym z pola bitwy pod Grunwaldem, z grobu Kościuszki, Lelewela, Mickiewicza, Kniaziewicza, Słowackiego i Ostrowskiego, grobu „Pięciu poległych” na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, z mogił wywiezionych na Sybir, a nawet z Jerozolimy i San Francisco.

Na wierzchołku znajduje się niewielki taras widokowy, z którego rozpościera się wspaniała panorama Lwowa z widocznym na pierwszym planie Starym Miastem.

Schodzimy na dół.

Jakiś czas temu wrócił pomysł budowy kolejki linowej na Kopiec Unii Lubelskiej. Jeśli zostanie zrealizowany, to byłaby to pierwsza miejska kolejka linowa na Ukrainie.