Jak czytać TYFLOMAPY

JAK CZYTAĆ MAPY

Atlas zamknięty jest w teczce zawierającej dwanaście barwnych plansz dotykowych (w tym jedną rozkładaną), brajlowską broszurę z objaśnieniami skrótów brajlowskich oraz niniejszą książkę, opracowaną w powiększonym druku ze specjalnie przygotowanym przewodnikiem.

OPIS LEGENDY

Zanim wyjmiemy interesującą nas mapę z teczki, zapoznajmy się z jej zawartością. Pod klapą teczki umieściliśmy legendę. Zawiera ona objaśnienia znaków użytych na poszczególnych mapach. Jeśli je poznamy i zapamiętamy, będzie nam łatwiej czytać mapy. Na mapach znajdziemy:

• zabytki zaliczane do polskiego dziedzictwa kulturowego – zostały one opisane białą czcionką w czerwonej ramce, a przypisany obiektowi skrót brajlowski otacza delikatna ramka, która wyróżnia ten obiekt spośród pozostałych;
• wybrane zabytki podzielone zostały na sześć kategorii i oznaczone sygnaturami:
  • kościoły katolickie – to wypukły znak krzyża w rombie z białym wypełnieniem na czerwonym tle w kształcie kwadratu,
  • cerkwie prawosławne – to wypukły znak podobny do krzyża prawosławnego, z dłuższym wyższym ramieniem w rombie z białym wypełnieniem na granatowym tle w kształcie kwadratu,
  • cmentarze – to wypukły znak krzyża w kolorze białym na zielonym tle w kształcie kwadratu,
  • muzea – to wypukły tradycyjny znak stosowany na mapach dla muzeów, czyli trzy równoległe belki z czwartą leżącą nad nimi, w kolorze białym na czarnym tle w kształcie kwadratu,
  • pomniki – to wypukły znak przypominający zwężony trapez w kolorze białym na czarnym tle w kształcie kwadratu,
  • inne obiekty – to wypukły romb w kolorze białym na pomarańczowym tle w kształcie kwadratu;
• ulice w mieście pokazane zostały na dwa różne sposoby. Na rozkładanej mapie prezentującej całe miasto Lwów ulice są liniami ciągłymi, prostymi. Na planszach szczegółowych, które przybliżają fragment Starego Miasta, fragmenty ulic są liniami czarnymi o różnej grubości, a w warstwie dotykowej – to biegnące równolegle linie też o różnej odległości od siebie oraz pojedyncze linie pokazujące mniejsze uliczki. Są to najczęściej dojścia do różnych obiektów;
• pasaże, a właściwie ulice zamknięte dla ruchu kołowego, oznaczone zostały czarnymi, równoległymi, wypukłymi liniami tworzącymi drabinkę;
• parki oznaczone zostały fakturą „piaskową” i kolorem zielonym.

Na dużej planszy prezentującej cały Lwów czytelnik znajdzie dodatkową legendę umieszczoną z lewej strony przy ramce, w której objaśnione są sygnatury dotyczące tej planszy. To samo jest na planszy prezentującej Cmentarz Łyczakowski.

Jeśli już poznaliśmy legendę, możemy wyjąć pierwszą mapę, broszurę z objaśnieniami skrótów brajlowskich i książkę z przewodnikiem, lub uruchomić jego treść na komputerze. Opisy proponowanych tras zwiedzania znajdują się też w Internecie na stronach:

www.trakt.org.pl oraz www.tyflomapy.pl 

OPIS BROSZURY Z OBJAŚNIENIAMI SKRÓTÓW BRAJLOWSKICH I PRZEWODNIK PO LWOWIE

Ze względu na rozmiar („rozciągłość”) pisma brajlowskiego konieczna była zamiana pełnych nazw na skróty trzyliterowe.

Zabytki zaliczane do polskiego dziedzictwa kulturowego zostały opisane trzyliterowym skrótem brajlowskim i otoczone delikatną ramką, która powinna wyróżniać te obiekty spośród pozostałych na planszach. Pozostałe skróty, także trzyliterowe, to skróty dla nazw ulic.

W broszurze brajlowskiej podzieliliśmy skróty na dwie grupy. Najpierw objaśniamy skróty dla obiektów związanych z dziedzictwem kulturowym, a potem skróty dla nazw ulic.

Na naszych tyflomapach nazwy ulic opisane są cyrylicą, tak jak funkcjonują na tablicach adresowych z nazwami ulic. W naszej broszurce brajlowskiej dokonaliśmy transkrypcji fonetycznej nazw ukraińskich, aby umożliwić ich zrozumienie i poprawne wymawianie.

Każda nazwa ma dodany numer planszy, na której się znajduje. Jeśli zaczniemy przeglądać najpierw broszurę brajlowską i znajdziemy obiekt, który nas zainteresował, to znajdziemy informację, gdzie go obejrzymy w atlasie.

Ponadto w wykazie ulic w nawiasie umieszczone zostały polskie nazwy ulic z okresu międzywojennego.

Osobom zainteresowanym nazewnictwem ulic z okresu międzywojennego polecamy stronę internetową:

http://www.lwow.com.pl/ulice/ulice.html

Opisany powyżej wykaz objaśnień skrótów brajlowskich, jakie znajdziemy na mapach, warto mieć pod ręką, wyszukując objaśnienia napotkanych i jeszcze niezapamiętanych skrótów. Staraliśmy się, aby skróty były intuicyjne i dobrze kojarzące się z nazwą własną. W wielu przypadkach wystarczy raz przeczytać objaśnienie i skrót zostanie zapamiętany.

CZYTANIE MAP ATLASU

Znając już legendę, zawartość broszury z objaśnieniami skrótów brajlowskich i książkę z opisem proponowanych tras, wyjmijmy wybraną planszę z teczki i ułóżmy ją tak, aby wypukły czarny trójkąt znalazł się w prawym górnym (dalszym) rogu. Cała treść mapy znajduje się w ramce.

Zanim zaczniemy oglądać mapę, zwróćmy uwagę na dodatkowe informacje wydrukowane na planszy.

Tytuł mapy umieszczono w lewym górnym (dalszym) rogu planszy i zajmuje on zazwyczaj dwa, trzy lub cztery wiersze. W ostatnim wierszu tytułu znajduje się skala liczbowa mapy.

Zwróćmy uwagę na skalę poszczególnych tyflomap.

Mapa całego Lwowa została opracowana w skali 1: 50 000 (jeden do pięćdziesięciu tysięcy), co oznacza, że 1 centymetr na mapie to 500 metrów w rzeczywistości.

Mapy szczegółowe dla Starego Miasta zostały opracowane w skali 1: 2 000 (jeden do dwóch tysięcy), co oznacza, że 1 centymetr na mapie odpowiada 20 metrom w rzeczywistości. Aby łatwiej zaplanować wycieczkę i umożliwić czytelnikowi policzenie, ile jest kilometrów do przejścia, umieściliśmy wzdłuż dolnej i lewej ramki każdej planszy linie odpowiadające 50 metrom w terenie poprzedzielane odstępami o tej samej długości. Mamy zatem linię i odstęp, co oznacza 100 metrów w rzeczywistości. Dotychczas na tyflomapach nie stosowano takiego rozwiązania, ale wydaje się, że te odcinki powinny pomóc w określaniu odległości.

W prawym dolnym (bliższym) rogu znajduje się numer planszy. Pamiętajmy, aby mapa po obejrzeniu wróciła do teczki na swoje miejsce. Porządek w teczce ułatwi znalezienie potrzebnej mapy.

W atlasie pokazany jest najpierw cały Lwów, a potem szczegółowo Stare Miasto i Cmentarz Łyczakowski. Przechodzimy od ogólnej informacji do szczegółów, stąd różne obszary, ich różna szczegółowość i różnorodność skal. Powoduje to pewną trudność w rozumieniu wielkości obszaru, jaki jest prezentowany na danej mapie, ale zwróćmy uwagę, że skala dla dużej mapy całego Lwowa jest 25 razy mniejsza od skali plansz dla centrum miasta. Inaczej mówiąc, przybliżyliśmy centrum dwudziestopięciokrotnie.

Na tyflomapie z całym Lwowem znajdziemy prostokąt obejmujący obszar Starego Miasta przybliżony na kolejnych

dziewięciu planszach. Aby pomóc zrozumieć układ tych plansz, przygotowaliśmy ich skorowidz, gdzie prostokąt z mapy głównej podzieliliśmy na dziewięć sąsiadujących ze sobą części w układzie 3 na 3, nadając każdej z nich kolejny numer oraz umieszczając informację o najważniejszych obiektach, jakie znajdziemy na danej planszy.

Nie opisujemy, jak znaleźć każdy element treści mapy, ponieważ nie chcemy odbierać przyjemności jej odkrywania. Podpowiedzi są w naszym przewodniku, który zawiera informację, co i gdzie się znajduje i w którym kierunku trzeba iść.

Życzymy przyjemnego odkrywania Lwowa i powracania do tego miasta, bo jedna wizyta to za mało, aby odwiedzić wszystkie zabytki, posłuchać codzienności, gwaru ulicznego i ciszy w parkowych alejkach, posmakować lwowskich przysmaków…