9. Wielka Brytania

Wielka Brytania - w pełnej nazwie: Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej - leży w północno-zachodniej Europie na Wyspach Brytyjskich, na Oceanie Atlantyckim i Morzu Północnym. Pod kontrolą i stałą zależnością Wielkiej Brytanii znajdują się niewielkie terytoria zamorskie, pozostałości po brytyjskim imperium kolonialnym, m.in. Bermudy, Falklandy, Kajmany i Święta Helena. Terytorium zależnym jest również Gibraltar. Inne więzi konstytucyjne łączą Wielką Brytanię z jej dependencjami, którymi są Guernesey i Jersey na Wyspach Normandzkich oraz Wyspa Man. Nie wchodzą one w skład Zjednoczonego Królestwa ani nie należą do Unii Europejskiej. Sąsiadem Wielkiej Brytanii jest Irlandia.
Stolicą i największym miastem Wielkiej Brytanii jest Londyn. Inne główne miasta to: Birmingham, Manchester, Leeds (niepokazane na mapie), Glasgow, Liverpool i Edynburg. Język urzędowy – angielski. Domena internetowa - .uk.
Wielka Brytania przystąpiła do Unii Europejskiej w 1973 roku, razem z Irlandią i Danią. W nomenklaturze UE występuje jako Zjednoczone Królestwo.
Ze swoją powierzchnią 244 tys. km² Wielka Brytania jest ósmym co do wielkości państwem UE, za Włochami, a przed Rumunią. Pod względem liczby ludności, która wynosi 60,9 mln, zajmuje trzecie miejsce, za Francją, a przed Włochami. Jest zamożnym państwem, siódmym w Unii pod względem dochodu na jednego mieszkańca.
Polonia w Wielkiej Brytanii liczy 0,5 mln osób. Sezonowo Polaków jest jednak znacznie więcej. Pierwsze fale emigracji następowały po upadku powstań. W czasie II wojny światowej do Londynu przeniosły się władze RP. Pod koniec XX wieku nasiliła się polska emigracja zarobkowa, która najbardziej przybrała na sile po przystąpieniu Polski do Unii.
Ciekawe miejsca w Wielkiej Brytanii, które koniecznie trzeba zobaczyć, to m.in. zaznaczone na mapie: Droga Olbrzymów w Irlandii Północnej (nr 1), Wał Hadriana (nr 2), Cambrigde (nr 3), Oksford (nr 4) i Stonehenge (nr 5).

Granice Wielkiej Brytanii

Zaczynamy od północnego zachodu, czyli od górnego lewego rogu mapy. Znajdujemy się na Oceanie Atlantyckim. Nie oddalając się zbytnio od górnej ramki mapy, przemieszczamy się na wschód, aż natrafimy na archipelag Orkady, należący do Wielkiej Brytanii. Składa się on z kilkudziesięciu wysp; na mapie zaznaczone są trzy, z których największa to Mainland.
Najdalej na północ położonym archipelagiem brytyjskim są Szetlandy na Oceanie Atlantyckim. Znajdują się one poza obszarem pokazanym na mapie, ok. 200 km na północny wschód od Orkad.
Archipelag Orkady leży niedaleko północnego wybrzeża Szkocji. Udajmy się tam, na przylądek Duncansby - na południe od Orkad. Z tego miejsca wyruszymy w podróż wybrzeżem wyspy Wielka Brytania. Poznamy jej kontury, a także otaczające ją wyspy i wysepki, których jest ok. 3 tysięcy. Linia brzegowa Wielkiej Brytanii mierzy ponad 12 tys. km, czeka nas zatem długa droga.
Z przylądka Duncansby kierujemy się na zachód, po czym przeprawiamy się przez Morze Szkockie na archipelag Hebrydy, który składa się z dwóch grup wysp: Hebrydów Zewnętrznych i Hebrydów Wewnętrznych. Jesteśmy na największej wyspie Hebrydów Zewnętrznych - Lewis with Harris. Dwie małe wyspy na południowy zachód od niej: North Uist oraz South Uist również należą do tej grupy.
Na wschód od South Uist leży Skye, największa wyspa Hebrydów Wewnętrznych. Na południe od niej pokazane są trzy mniejsze wyspy tej grupy: Mull, na południe od niej - Jura i na południowy zachód od Jury - Islay.
Ta ostatnia wyspa leży niedaleko Irlandii, której szósta część, pod nazwą Irlandia Północna, jest własnością Wielkiej Brytanii. Przybijmy zatem do wybrzeży Irlandii, na południe od Islay, w ciekawym miejscu nr 1, którym jest Droga Olbrzymów.
Obejdziemy brytyjską prowincję, kierując się na zachód. Dochodzimy do granicy z Irlandią. Granica biegnie na południowy zachód, a następnie na wschód i doprowadza nas do wybrzeża Morza Irlandzkiego.
Teraz udajemy się na północ. Mijamy miasto Belfast (b f) i docieramy do ciekawego miejsca nr 1, czyli Drogi Olbrzymów. Stąd równie blisko co na Islay jest na wyspę Wielka Brytania - ok. 20 km na wschód Kanałem Północnym. Przeprawiamy się przez tę cieśninę.
Miejsce, w którym się znajdujemy, to południowa Szkocja. Ponieważ opuściliśmy wybrzeże Wielkiej Brytanii znacznie dalej na północ, musimy tam wrócić. Mijamy wąską zatokę Firth of Lorne.
Dochodzimy do północno-zachodniego krańca Szkocji, skąd wyruszyliśmy na Hebrydy.
Wybrzeże Wielkiej Brytanii jest silnie rozczłonowane, o czym mogliśmy się przekonać już na tym niedługim odcinku. Zatoki głęboko wcinają się w ląd, co powoduje, że maksymalne oddalenie od morza nie przekracza 120 kilometrów!
Powracamy nad zatokę Firth of Lorne. Na południe od niej zauważymy zmianę kierunku na północny. Przed nami otwiera się zatoka Firth of Clyde.
Kiedy kierunek zmieni się na wschodni, zatrzymajmy się i przepłyńmy przez Kanał Północny (na zachód), żeby się przekonać, jak blisko jest stąd do Irlandii Północnej.
Na południe od Kanału Północnego między Irlandią a Wielką Brytanią rozpościera się Morze Irlandzkie (niepodpisane na mapie). Na tym morzu - na południe od miejsca, z którego przeprawialiśmy się do Irlandii - znajdziemy niepodpisaną wyspę Man, która jest brytyjską dependencją, a na południe od niej - również niepodpisaną wyspę Anglesey.
Wracamy na Wielką Brytanię i udajemy się na wschód, a następnie na południe wybrzeżem Morza Irlandzkiego. Mijamy miasto Liverpool (l l). Poznana niedawno wyspa Anglesey leży dokładnie na zachód od Liverpoolu.
Kierunek zmienia się na południowo-zachodni, ponieważ wyspa w swojej południowej części się rozszerza. Idziemy wzdłuż zatoki Cardigan. Na tej wysokości Wielką Brytanię oddziela od Irlandii Kanał św. Jerzego, łączący Morze Irlandzkie na północy z Morzem Celtyckim na południu.
Napotykamy kolejną zatokę - Kanał Bristolski, który wcina się w ląd na ponad 200 kilometrów. Idziemy jego północnym wybrzeżem na wschód. Mijamy miasto Cardiff (c d) i południowym wybrzeżem wracamy nad otwarte Morze Celtyckie.
Stajemy na przylądku Land’s End, najdalej na południe i zachód wysuniętej części Półwyspu Kornwalijskiego. Na zachód stąd leżą oznaczone symbolem Wyspy Scilly.
Wracamy na Wielką Brytanię i podążamy na wschód jej południowym wybrzeżem, nad Cieśniną La Manche.
Na południowy wschód od ciekawego miejsca nr 5, czyli Stonehenge, które co prawda nie leży na wybrzeżu, ale na tyle niedaleko, że powinniśmy je zauważyć, znajduje się oznaczona symbolem wyspa Wight.
Gdy kierunek zmieni się ze wschodniego na północno-wschodni, przystańmy na chwilę. Znajdujemy się nad Cieśniną Kaletańską. Stąd na kontynent europejski, do Francji, jest niewiele ponad 30 km na południowy wschód.
Udajemy się na północ, aby poznać wschodnie wybrzeże Wielkiej Brytanii. Od tej strony wyspę oblewają wody Morza Północnego.
Mijamy ujście Tamizy (t m), niedużą zatokę The Wash, a następnie wąską zatokę Humber.
Dochodzimy do miasta Edynburg (e y), położonego nad zatoką Firth of Forth. Jesteśmy na wysokości północnych krańców Irlandii.
Udajemy się dalej na północ. Mijamy miasto Aberdeen (a b).
Kierunek zmienia się na zachodni. Przed nami otwiera się zatoka Moray Firth.
Podążamy na północny wschód. W miejscu zmiany kierunku na zachodni kończymy naszą podróż, dotarliśmy bowiem do początkowego punktu naszej wyprawy - przylądka Duncansby.