1. Belgia
Dwa słowa o państwie
Belgia - w pełnej nazwie: Królestwo Belgii - leży w zachodniej Europie, nad Morzem Północnym. Jej sąsiedzi to: Holandia, Niemcy, Luksemburg i Francja.
Stolicą i największym miastem Belgii jest Bruksela. Inne główne miasta to: Antwerpia, Gandawa, Liège, Charleroi i Brugia. Języki urzędowe: flamandzki, francuski i niemiecki. Domena internetowa - .be.
W 1952 roku Belgia wraz z pięcioma innymi państwami utworzyła Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Była to pierwsza z trzech wspólnot, które dały początek Unii Europejskiej. Dlatego rok 1952 przyjmuje się jako datę przystąpienia Belgii do Wspólnot Europejskich (niekiedy podawany jest rok 1958, w którym rozpoczęła działalność Europejska Wspólnota Gospodarcza, lub rok 1957, w którym została utworzona). Warto przy tym wspomnieć, że już znacznie wcześniej, bo w 1944 roku, Belgia, Holandia i Luksemburg powołały do życia unię celną, która przyczyniła się do powstania Unii Europejskiej. Był to Benelux.
Powierzchnia Belgii wynosi 30,5 tys. km2. Daje to jej zaledwie dwudzieste trzecie miejsce w UE, po Holandii, a przed Słowenią. Natomiast pod względem liczby ludności, która wynosi 10,4 mln, Belgia dorównuje znacznie od niej większym Czechom oraz Portugalii i plasuje się na jedenastym miejscu. Jeszcze wyższą, bo szóstą pozycję w Unii zajmuje pod względem zamożności mieszkańców.
W Belgii żyje 70 tys. Polaków. Pierwsze grupy emigrantów z Polski przybywały po upadku powstań. Na początku XX wieku zaczęła napływać emigracja zarobkowa, głównie górnicy i robotnicy. Przed II wojną światową Polonia belgijska liczyła ponad 60 tys. osób. W czasie wojny Polacy aktywnie uczestniczyli w ruchu oporu i walkach o wyzwolenie Belgii. Po 1945 roku i w ciągu następnych 30 lat osiedliło się tu ponad 20 tys. Polaków. Część wyemigrowała dalej na Zachód.
Ciekawe miejsca w Belgii, które warto odwiedzić, to m.in. zaznaczone na mapie: Tongeren (nr 1), kopalnie w Spiennes (nr 2) i Spa (nr 3).
Czytamy mapę
Granice Belgii
Zaczynamy od północnego zachodu, czyli od górnego lewego rogu mapy. Znajdujemy się na południowo-wschodnim skraju Wielkiej Brytanii. Przeprawiamy się przez Morze Północne na południe, trzymając się lewej ramki mapy. Przybijamy do wybrzeża Francji i wzdłuż niego udajemy się na wschód. Zatrzymujemy się na granicy z Belgią.
Rozpoczynamy od poznania belgijskiego wybrzeża Morza Północnego. Idziemy na północny wschód. Linia brzegowa jest wyrównana. Jest również krótka, zaledwie 65-kilometrowa.
Dochodzimy do granicy z Holandią, która sąsiaduje z Belgią od północy. Początkowo kierujemy się na południe, a następnie na wschód. Granicę przecina płynąca z południa Skalda (s k), która tuż za granicą na terytorium Holandii uchodzi do Morza Północnego.
Granica doprowadza nas do Mozy (m o), płynącej z południa, i dalej biegnie tą rzeką. Podążamy na południe, czyli w górę Mozy.
Granica odchodzi od rzeki na południowy zachód, po czym skręca na południe i na wschód. Jeszcze raz spotykamy Mozę, która w tym miejscu przecina granicę belgijsko-holenderską.
Kierunek zmienia się na południowy. Znajdujemy się w górach Ardenach, na styku granic Belgii, Holandii i Niemiec. które sąsiadują z Belgią od wschodu.
Idziemy wzdłuż Ardenów na południowy wschód, a następnie na południowy zachód.
Bardzo krótki zwrot na północ to miejsce styku granic Belgii, Niemiec i Luksemburga, kolejnego wschodniego sąsiada Belgii. Granica przebiega w Ardenach, na południe.
Następna zmiana kierunku – na zachodni – oznacza również zmianę sąsiada. Tutaj jest nim Francja, która na długości 620 km graniczy z Belgią od południa.
Podążamy na północny zachód. Dochodzimy do Mozy. Granica na krótkim odcinku biegnie tą rzeką na południe, po czym skręca na zachód.
W miejscu zmiany kierunku na północny granicę przecina rzeka Oise (o i), wypływająca z terytorium Belgii niedaleko granicy.
Jeszcze jedna rzeka przecina granicę belgijsko-francuską. Jest to Skalda, płynąca na północ.
Granica doprowadza nas nad Morze Północne. Stąd wyruszyliśmy na poznanie granic Belgii i tu kończymy naszą wyprawę.
Belgia: rzeźba terenu, krainy geograficzne i historyczne oraz zaznaczone obiekty
W charakterystycznym dla Belgii pasowym układzie krain geograficznych wyróżniają się trzy podstawowe regiony: Belgia Niska, Belgia Średnia i Belgia Wysoka.
Północną część kraju zajmują równiny Belgii Niskiej, rozciągające się od wybrzeża Morza Północnego po dolinę Mozy (m o). Gdy znajdziemy się nad Mozą, prześledźmy jej bieg. Rzeka ta bierze początek we Francji, poza obszarem pokazanym na mapie. Następnie płynie przez Belgię i uchodzi do Morza Północnego na terytorium Holandii. Zwróćmy uwagę, że na dwóch odcinkach jest ona rzeką graniczną: na południu między Belgią a Francją, a na północy między Belgią a Holandią.
Wzdłuż wyrównanej linii belgijskiego wybrzeża Morza Północnego rozpościerają się szerokie, piaszczyste plaże. Wznosi się nad nimi wał wydm, dochodzący nawet do 40 m wysokości. Wydmy chronią przed zalaniem przybrzeżny pas polderów, tworzących przy ujściu Skaldy (s k) rozległą depresję. Prześledźmy bieg Skaldy. Rzeka ta ma źródło we Francji. Płynie na północ i uchodzi do Morza Północnego na terytorium Holandii.
Poza pasem wydm i żyznych polderów ciągną się monotonne równiny Flandrii. Tutaj, niedaleko granicy z Holandią, znajdujemy Brugię (b g), stolicę Flandrii Zachodniej.
Z Brugii kierujemy się na południowy wschód i zatrzymujemy się w położonej nad Skaldą Gandawie (g a), stolicy Flandrii Wschodniej. Warto wiedzieć, że Gandawa ma połączenie - przez kanał Terneuzen - z Morzem Północnym.
Z Gandawy popłyńmy Skaldą zgodnie z jej biegiem na północny wschód, do Antwerpii (a w). Znajdujemy się w pobliżu granicy z Holandią.
Na wschód od dolnej Skaldy leży pagórkowata kraina Kempen. Przemierzymy ją, kierując się z Antwerpii na wschód i nieco na północ, aż do granicy z Holandią.
Środkowa część kraju - Belgia Średnia – stanowi lekko falistą nizinę, która wznosi się stopniowo ku południowi. To Brabancja. Poznamy ją, rozpoczynając od jej stolicy i równocześnie stolicy całego państwa – Brukseli (b k). Najłatwiej będzie nam do niej dotrzeć z Antwerpii – prosto na południe.
Na wschód i nieco na południe od Brukseli odkrywamy ciekawe miejsce nr 1 - Tongeren w prowincji Limburgia, najstarsze miasto Belgii.
Z Tongeren udajemy się na południowy zachód, do Charleroi (c a), największego miasta Walonii.
Stąd zrobimy wypad na zachód, do ciekawego miejsca nr 2, którym są neolityczne kopalnie krzemienia w Spiennes.
Wracamy do Charleroi. Czeka nas krótka wyprawa na południe, w góry Ardeny, do źródła Oise (o i). Rzeka ta bierze swój początek w pobliżu granicy z Francją. Płynie na południowy zachód i uchodzi do Sekwany.
Ardeny to już Belgia Wysoka. Ten region obejmuje południowo-wschodnią część kraju. Wzdłuż doliny Mozy ciągną się od południa Ardeny Niskie. Nad Mozę trafimy, kierując się na wschód od źródła Oise.
Udajmy się w dół Mozy, czyli na północ. Dotrzemy do Liège (l ż), stolicy Walonii i największego ośrodka francuskiego obszaru językowego w Belgii.
Na wschód od Liège rozciągają się najwyższe partie Ardenów.
35 km na południowy wschód od Liège, na pogórzu Ardenów, znajdziemy ciekawe miejsce nr 3 – Spa, słynne uzdrowisko z wodami leczniczymi.
Południowy skraj Belgii leży w obrębie Wyżyny Lotaryńskiej.
Mapa poza Belgią
Na północnym zachodzie, czyli w lewym górnym rogu mapy, zaznaczony jest południowo-wschodni skraj Wielkiej Brytanii, oblewany wodami Morza Północnego, które zajmuje północno-zachodnią część mapy.
Na wschód od Wielkiej Brytanii mamy Holandię. Przy górnej ramce mapy natrafiamy na niewielką południową część jeziora Markermeer; nie jest ono podpisane.
Skierujmy się na południe od jeziora. Zatrzyma nas Ren (r e), który w tym miejscu tworzy wraz z Mozą (m o) rozległą deltę. Zwróćmy uwagę na szerokie ujścia tych rzek (można odnieść wrażenie, że jesteśmy w rozległej zatoce, w której położone są wyspy).
Niedaleko na południe od delty Renu i Mozy znajduje się estuarium Skaldy (s k).
Niemal całą wschodnią część mapy zajmują Niemcy. Na ich terytorium zaznaczone są trzy rzeki. Wszystkie one kierują się na północ. Najdalej na północnym wschodzie jest to Ems (e s), uchodząca do Morza Północnego.
W środkowej części płynie Ren, a na południe od niego – Mozela (m z), która jest jego dopływem. Ujście Mozeli do Renu znajdziemy tuż przy prawej ramce mapy.
Mozela ułatwi nam odszukanie niewielkiego Luksemburga, który częściowo przez tę rzekę sąsiaduje z Niemcami od wschodu. Od południa Luksemburg graniczy z Francją.
Francja zajmuje całą południową i południowo-zachodnią część mapy. Na jej terytorium zaznaczone są cztery rzeki. Wyliczmy je, rozpoczynając od wschodu. Najpierw jest to Mozela, a następnie Moza. Obie biorą początek we Francji i płyną na północ.
Mniej więcej przez środek obszaru Francji pokazanego na mapie płynie Oise (o i), mająca źródło w Belgii, tuż przy granicy z Francją.
Najdalej na zachodzie płynie Skalda, której źródło znajdziemy na zachód od źródła Oise.