JAK CZYTAĆ MAPY PUBLIKACJI

ARMIA GENERAŁA ANDERSA.

ATLAS DLA NIEWIDOMYCH I SŁABOWIDZĄCYCH

OPIS LEGENDY

Cały Atlas znajduje się w teczce zawierającej siedem plansz dotykowych (w tym sześć plansz rozkładanych), broszurę w brajlu ze spisem treści i objaśnieniami skrótów brajlowskich oraz książkę w powiększonym druku ze specjalnie przygotowanym komentarzem historycznym.

Zanim jednak wyjmiesz interesującą Cię mapę z teczki, dokładnie zapoznaj się z jej zawartością.

Pod klapą teczki umieściliśmy legendę. Zawiera ona objaśnienia użytych znaków na poszczególnych mapach, które, jeśli dokładnie je poznasz i zapamiętasz (a nie jest ich dużo), będzie Ci łatwiej czytać.

Miejsca koncentracji polskiego wojska to symbol wypukłej gwiazdy czteroramiennej, z obwódką czarną i z żółtym wypełnieniem, położonej na białym okręgu, który jest widoczny tylko w wersji kolorowej.

Trasa ewakuacji to gruba wypukła żółta linia przerywana na czerwonym tle z ostrym grotem.

Kierunek relokacji to gruba wypukła czerwona linia szorstka na białym tle z ostrym grotem.

Szlak bojowy to gruba wypukła czarna linia ciągła na białym tle z ostrym grotem.

Obszar państw, przez które przemieszczała się Armia Andersa, oznaczyliśmy gładką powierzchnią i żółtym kolorem.

Pozostałe ziemie oznaczyliśmy fakturą „piaskową” i kolorem szarym. Tak właśnie zostały pokazane obszary poza państwami, przez które przemieszczała się Armia Andersa, aby wydobyć z mapy to, co jest najważniejsze.

Równik, południki 0° i 180° oznaczyliśmy prostą czarną grubą linią na żółtym tle i dużymi kropkami tworzącymi linię biegnącą dla równika poziomo, od wschodu do zachodu, a dla południków – od północy (od góry) na południe (do dołu).

Granice państw – to linia złożona z wypukłych punktów, czytelnych dotykiem i w kolorze żółtym. Granica w wersji kolorowej jest dodatkowo odcięta cienką czarną linią.

Miasta oznaczone zostały sygnaturą w postaci czarnych wypukłych okręgów z pomarańczowym wnętrzem.

Jeziora pokazaliśmy jako wypukłe półokręgi z podstawą zwróconą ku górze, z obwódką białą i z niebieskim wypełnieniem. Wielkie jeziora są pokazane tak jak morza.

Linia brzegowa – to wypukła szorstka, cienka linia w kolorze białym.

Morza – to obszary w kolorze niebieskim pokryte fakturą składającą się z wypukłych poziomych linii.

Wyspy pokazaliśmy jako wypukłe półokręgi z podstawą zwróconą ku dołowi, z obwódką granatową i z białym wypełnieniem. Wielkie wyspy są pokazane tak jak morza.

Archipelagi pokazaliśmy jako wypukłe półokręgi z podstawą zwróconą ku dołowi, z obwódką granatową i z białym wypełnieniem z wypukłą granatową kropką wewnątrz. Wielkie wyspy są obrysowane linią brzegową i oznaczone tym samym kolorem co ląd.

Postaraj się zapamiętać sygnatury i faktury. W razie potrzeby zawsze możesz ponownie skorzystać z legendy, która na stałe jest przyklejona do teczki.

Na poszczególnych planszach znajdziesz dodatkowe legendy; umieszczone są one w różnych miejscach, w takich, aby nie zasłaniały treści danej mapy. Objaśniamy w nich sygnatury dotyczące tylko danej planszy.

Ważne jest, aby przed czytaniem każdej mapy najpierw zapoznać się z jej legendą i zapamiętać objaśnienia poszczególnych znaków i zastosowanych faktur na danej mapie.

Jeśli już poznałeś i rozumiesz legendę, możesz wyjąć pierwszą mapę, broszurkę z objaśnieniami skrótów brajlowskich i książkę z komentarzem historycznym.

Opisy historyczne znajdziesz też na stronie Fundacji „Trakt” oraz na www.tyflomapy.pl w Internecie.

OPIS BROSZURY Z OBJAŚNIENIAMI SKRÓTÓW BRAJLOWSKICH I NINIEJSZEJ KSIĄŻKI Z KOMENTARZEM HISTORYCZNYM

Ze względu na rozciągłość pisma brajlowskiego konieczna była zamiana pełnych nazw na skróty dwu- i trzyliterowe. Dodatkowo do niektórych skrótów brajlowskich dodano tak zwane klucze, które informują, do jakiego rodzaju znaku na mapie i obiektu w rzeczywistości odnieść należy dany skrót. Mamy zatem następujące klucze:

• dla jezior to punkty trzeci, piąty i szósty,
• dla wysp to punkt piąty,
• dla archipelagów to punkty drugi i piąty,
• dla morza to litera „m”.

Przygotowaliśmy pełny wykaz objaśnień skrótów brajlowskich, które znajdziesz na mapach. Warto go mieć pod ręką, wyszukując objaśnienia do napotkanych i jeszcze niezapamiętanych skrótów. Staraliśmy się, aby skróty były intuicyjne i szybko kojarzone z nazwą własną. W wielu przypadkach wystarczy raz przeczytać objaśnienie i skrót zostanie zapamiętany, zwłaszcza tam, gdzie często się powtarza, jak na przykład skróty dla rzek i wybranych miast. Nazewnictwo jednak jest mało powszechne i prawdopodobnie będzie konieczne częste zaglądanie do objaśnień skrótów. Nazw w wykazie skrótów jest niewiele, ponieważ staraliśmy się na tyflomapach umieścić pełne brzmienia oznaczonych miejsc.

Każda plansza ma swój opis historyczny. Został on tak opracowany, aby pokazane na mapie treści znalazły w nim swoje wyjaśnienie. Opisy jednak w wielu przypadkach zawierają coś, czego nie znajdziesz na mapie – są one dopełnieniem treści mapy, aby lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

CZYTANIE MAP ATLASU

Znając już legendę, zawartość broszury z objaśnieniami skrótów brajlowskich i książkę z komentarzem historycznym, wyjmij wybraną planszę z teczki i ułóż ją tak, aby wypukły czarny trójkąt znalazł się w prawym górnym (dalszym) rogu.

Zanim zaczniesz oglądać mapę, zwróć uwagę na dodatkowe informacje znajdujące się na planszy.

Tytuł mapy umieszczono w lewym górnym (dalszym) rogu planszy i zajmuje on zazwyczaj dwa lub trzy wiersze.

W ostatnim wierszu tytułu znajduje się skala liczbowa mapy.

Mapy w atlasie zostały wykonane w aż pięciu skalach, bowiem opowiadamy o mniejszych regionach, ale też o ogromnym państwie, jakim był ZSRS, a także o całym świecie.

Obszar Azji Centralnej, gdzie formowana była Armia Andersa, został opracowany w skali 1 : 6 000 000 (jeden do sześciu milionów), co oznacza, że powiększyliśmy ją trzykrotnie w stosunku do map Europy. Skala mapy określa, jaki jest stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Skala 1 : 6 000 000 oznacza, że 1 centymetr na mapie odpowiada 6 000 000 centymetrów, czyli po zamianie jednostek – 60 kilometrom na powierzchni Ziemi. W lewym bliższym rogu planszy znajdziesz podziałkę liniową, która obrazuje odległość w terenie wynoszącą 200 kilometrów.

Dla Bliskiego Wschodu oraz dla mapy Włoch dobraliśmy skalę 1 : 3 000 000 (jeden do trzech milionów), czyli dwa razy większą od poprzedniej. Oznacza to, że 1 centymetr na mapie odpowiada 3 000 000 centymetrów, czyli po zamianie jednostek – 30 kilometrom na powierzchni Ziemi.

W lewym bliższym rogu planszy znajdziesz podziałkę liniową, która obrazuje odległość w terenie wynoszącą 100 kilometrów.

Mapę Europy pokazaliśmy w skali 1 : 12 000 000 (jeden do dwunastu milionów). Oznacza to, że 1 centymetr na mapie odpowiada 12 000 000 centymetrów, czyli po zamianie jednostek odpowiada 120 kilometrom na powierzchni Ziemi. W lewym bliższym rogu planszy znajdziesz podziałkę liniową, która obrazuje odległość w terenie wynoszącą 500 kilometrów.

Mapa ZSRS dotycząca Gułagu została wykonana w skali 1 : 8 000 000 (jeden do ośmiu milionów). Oznacza to, że 1 centymetr na mapie odpowiada 8 000 000 centymetrów, czyli po zamianie jednostek odpowiada 80 kilometrom na powierzchni Ziemi. W lewym bliższym rogu planszy znajdziesz podziałkę liniową, która obrazuje odległość w terenie wynoszącą 200 kilometrów.

Natomiast mapę świata wykonaliśmy w skali 1 : 60 000 000 (jeden do sześćdziesięciu milionów), co oznacza, że 1 centymetr na mapie odpowiada 60 000 000 centymetrów, czyli po zamianie jednostek – 600 kilometrom na powierzchni Ziemi. Nie pokazujemy jednak w tym przypadku podziałki liniowej, bo mierzenie odległości przy tak dużych zniekształceniach będzie mylące.

W prawym dolnym (bliższym) rogu każdej planszy znajduje się jej numer zgodny z kolejnością chronologiczną plansz. Pamiętaj, aby mapa po obejrzeniu wróciła do teczki na swoje miejsce. Jeśli będzie porządek w teczce, to następnym razem będzie łatwiej znaleźć potrzebną Ci mapę.

Nie będziemy opisywać każdej mapy, wyjaśniać, jak ją czytać, bo nie chcemy zabierać przyjemności odkrywania map. Ale chcielibyśmy podpowiedzieć, od czego warto zacząć poznawanie naszego Atlasu, aby jego odkrywanie było po prostu łatwiejsze. Zaczynamy od przeczytania legendy i kiedy już poznamy objaśnienia znaków, proponujemy wyjąć planszę numer jeden oraz broszurę z objaśnieniami skrótów. Plansza ta pokazuje całą trasę, jaką przebyła Armia Andersa od miejsca formowania w ZSRS po północne Włochy.

Kolejne plansze będą przybliżać przebieg tej wędrówki, ale na mapie Europy możemy zobaczyć, jak daleko była tworzona Armia, jak długą odbyła drogę, aby włączyć się do walki z hitlerowskimi Niemcami.

Zapraszamy do zapoznania się z mapami z naszego Atlasu i komentarzem historycznym. Opowieść ta jest mroczna i pokazuje trudną historię, ale warto ją poznać i zrozumieć.

Redakcja