33. Ameryka Środkowa – podział polityczny

33 – AMERYKA ŚRODKOWA – PODZIAŁ POLITYCZNY

Opis mapy i legendy

Mapa „Ameryka Środkowa – podział polityczny” ułatwi Ci poznanie rozmieszczenia poszczególnych państw, leżących w tej części świata i ich sąsiadów.

Omawiana plansza jest większa niż standardowe plansze w atlasie i składa się z arkusza zawierającego mapę oraz ze składanego skrzydełka z legendą, doklejonego z prawej strony. Plansza jest włożona do teczki ze złożonym skrzydełkiem. Wyjmij planszę z teczki, rozłóż ją i ułóż tak, aby czarny, wypukły trójkąt znalazł się w prawym, dalszym rogu.

Tytuł mapy umieszczono w lewym dalszym rogu planszy. W kolejnym wierszu znajduje się skala liczbowa mapy. Mapa została wykonana w skali 1: 10 000 000 (jeden do dziesięciu milionów). Skala mapy określa, jaki jest stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Skala 1: 10 000 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 10 000 000 cm, czyli 100 km na powierzchni Ziemi. Obraz Ameryki Środkowej na omawianej mapie jest dużo bardziej szczegółowy niż na mapie kontynentu północnoamerykańskiego czy mapach świata, znajdujących się w pierwszym tomie atlasu.

Przy dalszym brzegu planszy, pomiędzy tytułem a trójkątem znajdziesz kwadrat, którego powierzchnia w skali mapy wynosi 10 tysięcy km².

Z prawej strony mapy, na tak zwanym „skrzydełku”, umieszczono objaśnienia skrótów brajlowskich zastosowanych na niej. Skróty są objaśnione w brajlu i w druku barwnym. Znajdziesz tam również informację o nazwach stolic, które zostały zaznaczone i opisane na mapie, zaś w brajlu ich objaśnienia umieszczono w załączniku.

W prawym bliższym rogu znajduje się numer planszy. Jest to numer 33.

Treść mapy jest obwiedziona grubą, wypukłą, czarną linią. Jest to ramka mapy.

W lewym dalszym rogu mapy znajdziesz w małej ramce mapę Polski w tej samej skali, co mapa Ameryki Środkowej. Możesz porównać wielkość naszego kraju z wielkością przedstawionego regionu. Podobne porównania znajdziesz na wszystkich mapach kontynentów.

Zanim zaczniesz poznawać treść mapy, sięgnij po oddzielną planszę „Legenda”. Po dokładnym przeczytaniu informacji w niej zawartych, twoja praca będzie przebiegała sprawniej.

Na planszy „Legenda” znajdziesz informacje o sposobie, w jaki przedstawiono na mapie poszczególne jej elementy. Na początku zapoznaj się z elementami siatki kartograficznej, znajdującymi się na mapie. Są to:

1. zwrotnik Raka – pokazany jest linią złożoną z drobnych kropeczek, a w druku barwnym grubszą, czarną, ciągłą linią. Zwrotnik jest łukiem i biegnie od lewej do prawej strony mapy, w dalszej jej części. Jest opisany w brajlu skrótem „zr”, a w druku barwnym pełną nazwą przy lewej ramce mapy. Wartość w stopniach zwrotnika Raka to 23°27´ szerokości geograficznej północnej.

2. pozostałe południki i równoleżniki – pokazane są ciągłymi, czarnymi liniami. Równoleżniki na omawianej mapie są łukami i biegną od prawej do lewej ramki mapy. Południki biegną od dalszej do bliższej ramki mapy. Południki i równoleżniki pokazano co 10°. Ich wartości w stopniach zostały podane przy ramce mapy.

Przebieg wypukłej siatki kartograficznej jest pokazany jedynie na morzach i oceanach. W druku barwnym siatka kartograficzna jest pokazana na całej mapie.

Oprócz równoleżników i południków na mapie zaznaczono następujące elementy środowiska geograficznego, objaśnione również na planszy „Legenda”.

1. Linia brzegowa, czyli inaczej wybrzeża kontynentów narysowano podwójną linią: ciągłą od strony oceanów i mórz, a kropkowaną od strony lądu. W druku barwnym linia jest ciągła, granatowa.

2. Wyspy i archipelagi. Wyspy są przedstawione na dwa sposoby. Małe wyspy oznaczono półokręgiem, położonym poziomo, z podstawą skierowana w dół. Symbol wyspy przypomina kopczyk i tak ma się kojarzyć – z fragmentem lądu wznoszącym się ponad wodę. W druku barwnym obrys wyspy jest czarny, a wnętrze ma kolor taki, jak państwo, do którego należy wyspa. Archipelagi oznaczono tak samo jak wyspy, tylko w środku znaku znajduje się wypukła, czarna kropka. Natomiast duże wyspy zaznaczono, tak jak lądy, linią brzegową i takim kolorem, jak państwo do którego należy wyspa. Na mapie nie podano nazw wysp i archipelagów.

3. Morza i oceany pozostawiono gładkie. W druku barwnym są jasnoniebieskie.

4. Granice państw pokazano wypukłą linią przerywaną w kolorze różowym. Państwa opisano pełną nazwą lub skrótem w brajlu i w druku barwnym. Skróty nazw państw w brajlu są objaśnione po lewej stronie planszy, a skróty w barwnym druku przy dalszym brzegu planszy.

5. Małe państwa. Państwo o obszarze zbyt małym, aby je obwieść granicą, pokazano znakiem – wypukłym kołem a w druku barwnym żółtym kołem z czarną obwódką.

6. Stolice państw oznaczono wypukłymi okręgami, a w druku barwnym czerwonym kołem z czarnym obrysem. W wersji dotykowej stolice zaznaczone są tylko sygnaturą, a ich nazwy zostały podane w załączniku.

7. Terytoria zależne oznaczono wypukłym okręgiem składającym się z punktów i z punktem w środku, a w druku barwnym niebieskim kołem z czarną obwódką.

Opis treści mapy

Ameryka Środkowa to obszar zajmujący południową część Ameryki Północnej. Obejmuje swoim zasięgiem wąski pas lądu łączący obie Ameryki oraz wyspy basenu Morza Karaibskiego, zwane dwaniej Indiami Zachodnimi, do których zaliczamy Wielkie Antyle, Małe Antyle i wyspy Bahamy. Cały ten obszar oblewany jest wodami Morza Karaibskiego i Zatoki Meksykańskiej, zaś od południa ma dostęp do Oceanu Spokojnego.

Obszar Ameryki Środkowej dzieli się na dwa regiony:

Karaiby – nazwa stosowana do określenia wysp: Wielkich Antyli, Małych Antyli, Wysp Bahama, Kajmanów oraz kilku innych wysp położonych na Morzu Karaibskim. Obejmują one kraje: Anguillę, Antiguę i Barbudę, Arubę, Bahamy, Barbados, Bonaire, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Curaçao, Dominikę, Dominikanę, Grenadę, Gwadeloupę, Haiti, Jamajkę, Kajmany, Kubę, Martynikę, Montserrat, Puerto Rico, Saint-Barthélemy, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucię, Saint Martin, Saint Vincent i Grenadyny, Trynidad i Tobago, Turks i Caicos oraz Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych.

Ameryka Centralna – nazwa stosowana do określenia obszaru leżącego w południowej części kontynentu Ameryki Północnej. Obejmuje ona kraje: Belize, Kostarykę, Salwador, Gwatemalę, Honduras, Meksyk, Nikaraguę i Panamę.

Na obszarze Ameryki Środkowej leży 20 państw i 11 terytoriów zależnych.

Niemal wszystkie wymienione państwa i terytoria zależne znajdziesz na naszej mapie, a słuchając uważnie opisów poznasz ich położenie, sąsiadów oraz nazwę stolicy.

Wykaz państw Ameryki Środkowej:

Antigua i Barbuda – na mapie opisana w brajlu skrótem „ag”, a w druku barwnym całą nazwą. Małe państwo wyspiarskie leżące na Morzu Karaibskim, w archipelagu Małych Antyli, w Ameryce Środkowej. W jego skład wchodzą wyspy Antiqua, Barbuda i Redonda. Stolicą jest Saint John’s.

Bahamy – na mapie opisane całą nazwą. Pełna nazwa to Wspólnota Bahamów. To ponad siedemset wysp i wysepek położonych na północny wschód od Kuby na Oceanie Atlantyckim. Stolicą jest Nassau.

Barbados – na mapie opisany w brajlu skrótem „bb”, a w druku barwnym całą nazwą. Jest to niewielkie państwo położone na wschodnim krańcu archipelagu Małych Antyli, tylko na jednej wyspie. Stolicą jest Bridgetown.

Belize – na mapie opisane całą nazwą. Położone na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim. Od północy graniczy z Meksykiem, a od zachodu z Gwatemalą. Stolicą jest Belmopan.

Dominika – na mapie opisana całą nazwą. Państwo leżące na wyspie o tej samej nazwie, w archipelagu Małych Antyli, na Morzu Karaibskim. Stolicą jest Roseau.

Dominikana – na mapie opisana całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Dominikańska. Kraj ten jest po Kubie największym państwem na Morzu Karaibskim i zajmuje około ⅔ powierzchni wyspy Haiti, dawnej Hispanioli. Od zachodu graniczy z państwem Haiti. Stolicą jest Santo Domingo.

Grenada – na mapie opisana całą nazwą. Leży na wyspie Grenadzie oraz na mniejszych wysepkach archipelagu Grenadyn, części Małych Antyli. Stolicą jest Saint George’s.

Gwatemala – na mapie opisana w brajlu skrótem „gt”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Gwatemali. To państwo leżące w Ameryce Centralnej, mające dostęp od północy do Oceanu Atlantyckiego i od południa do Oceanu Spokojnego. Od północy i zachodu graniczy z Meksykiem, od wschodu z Belize, zaś od południowego wschodu z Hondurasem i Salwadorem. Stolicą jest Gwatemala.

Haiti – na mapie opisane całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Haiti. Zajmuje zachodnią część wyspy o tej samej nazwie, która należy do archipelagu Wielkich Antyli na Morzu Karaibskim oraz kilkadziesiąt mniejszych wysp. Od wschodu graniczy z Dominikaną. Stolicą jest Port-au-Prince.

Honduras – na mapie opisany całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Hondurasu. To jedno z większych państw Ameryki Centralnej. Od północy graniczy z Morzem Karaibskim, a od południa z Oceanem Spokojnym. Honduras zajmuje także kilka wysp, z których największe to archipelag Bahia. Od południowego wschodu graniczy z Nikaraguą, zaś od zachodu z Salwadorem i Gwatemalą. Stolicą jest Tegucigalpa.

Jamajka – na mapie opisana całą nazwą. Leży na wyspie o tej samej nazwie, która jest trzecią co do wielkości wyspą Morza Karaibskiego. Należy do archipelagu Wielkich Antyli. Położona jest na południe od Kuby i na zachód od Haiti. Stolicą jest Kingston.

Kostaryka – na mapie opisana całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Kostaryki. Leży w Ameryce Centralnej. Graniczy od północy z Nikaraguą a od południa z Panamą i ma dostęp od południowego zachodu do Oceanu Spokojnego, zaś od północnego wschodu do Morza Karaibskiego. Stolicą jest San José.

Kuba – na mapie opisana całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Kuby. Zajmuje największą wyspę na Morzu Karaibskim, o tej samej nazwie oraz liczne wyspy, wysepki i rafy koralowe wokół niej. Należy do archipelagu Wielkich Antyli. Stolicą jest Hawana.

Meksyk – na mapie opisany całą nazwą. Pełna nazwa to Meksykańskie Stany Zjednoczone. Sąsiaduje na północy ze Stanami Zjednoczonymi, na wschodzie ma dostęp do Zatoki Meksykańskiej i Morza Karaibskiego, na południu i południowym wschodzie graniczy z Gwatemalą i Belize, zaś na zachodzie i południu z Oceanem Spokojnym. Stolicą jest Meksyk.

Nikaragua – na mapie opisana całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Nikaragui. Graniczy od północy z Hondurasem, a od południa z Kostaryką. Na wschodzie ma dostęp do Morza Karaibskiego, zaś na zachodzie do Oceanu Spokojnego. Stolicą jest Managua.

Panama – na mapie opisana całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Panamy. To stosunkowo niewielkie państwo położone w Ameryce Środkowej. Od wschodu graniczy z leżącą w Ameryce Południowej Kolumbią. Od zachodu sąsiaduje z Kostaryką. Stolicą jest Panama.

Saint Kitts i Nevis – na mapie opisane w brajlu skrótem „kn”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Federacja Saint Kitts i Nevis. Obejmuje dwie wyspy położone na Morzu Karaibskim. Stolicą jest Basseterre.

Saint Lucia – na mapie opisana w brajlu skrótem „lc”, a w druku barwnym całą nazwą. To państwo zajmujące wyspę o tej samej nazwie, położone w archipelagu Małych Antyli na Morzu Karaibskim. Stolicą jest Castries.

Saint Vincent i Grenadyny – na mapie opisane w brajlu skrótem „vc”, a w druku barwnym całą nazwą. Jest to wyspiarskie państwo położone w archipelagu Małych Antyli na Morzu Karaibskim. Stolicą jest Kingstown.

Salwador – na mapie opisany w brajlu skrótem „sv”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Salwadoru. To kraj położony nad Oceanem Spokojnym, którego wody oblewają go od południa. Od północy graniczy z Gwatemalą i Hondurasem. Stolicą jest San Salvador.

Trynidad i Tobago – na mapie opisane w brajlu skrótem „tt”, a w druku barwnym całą nazwą. Wyspiarskie państwo Ameryki Środkowej, położone u północnych brzegów Ameryki Południowej. Zajmuje dwie główne wyspy Trynidad i Tobago oraz kilka mniejszych. Stolicą jest Port of Spain.

Terytoria zależne pokazane na mapie:

Anguilla – na mapie opisana w brajlu skrótem „ai”, a w druku barwnym całą nazwą. To kraj leżący na wyspie na Morzu Karaibskim w archipelagu Małych Antyli. Składa się z wysp Anguilla i Sombero oraz kilku mniejszych. Jest terytorium zależnym Wielkiej Brytanii. Najbliższym sąsiadem jest wyspa Saint Martin leżąca na południe od niej, będąca również obszarem zależnym. Stolicą jest The Valley.

Aruba – na mapie opisana w brajlu skrótem „aw”, a w druku barwnym całą nazwą. Leży na jednej z wysp archipelagu Małych Antyli, na Morzu Karaibskim, u północnych wybrzeży Ameryki Południowej (Wenezueli). Arubę znajdziesz w środkowej części mapy na południku 70° długości geograficznej zachodniej. Obecnie jest to terytorium stowarzyszone z Holandią. Stolicą jest Oranjestad.

Bonaire – na mapie opisana w brajlu skrótem „bo”, a w druku barwnym całą nazwą. Wyspa na Morzu Karaibskim u północnych wybrzeży Ameryki Południowej (Wenezueli), wchodząca w skład Małych Antyli. Obecnie jest to terytorium stowarzyszone z Holandią. Stolicą jest Kralendijk.

Brytyjskie Wyspy Dziewicze – na mapie opisana w brajlu skrótem „vg”, a w druku barwnym całą nazwą. Terytorium zależne od Wielkiej Brytanii, w północnej części archipelagu Małych Antyli. Obejmuje 36 wysp na Morzu Karaibskim, z których największe to: Tortola, Anegada, Virgin Gorda oraz Jost Van Dyke. Stolicą jest Road Town.

Curaçao – na mapie opisana w brajlu skrótem „an”, a w druku barwnym całą nazwą. Wyspa na Morzu Karaibskim u północnych wybrzeży Ameryki Południowej (Wenezueli), wchodząca w skład Małych Antyli. Obecnie jest to terytorium stowarzyszone z Holandią. Stolicą jest Willemstad.

Gwadelupa – na mapie opisana w brajlu skrótem „gp”, a w druku barwnym całą nazwą. Terytorium położone na kilkudziesięciu wyspach w archipelagu Małych Antyli, z których najważniejsze to: Gwadelupa, Marie-Galante, Désirade i Les Saintes. Na mapie znajdziesz ją między Dominiką i Montserrat. Jest to departament zamorski Francji w Ameryce Środkowej. Stolicą jest Basse-Terre.

Kajmany – na mapie opisane w brajlu skrótem „ky”, a w druku barwnym całą nazwą. Zajmują 3 wyspy: Wielki Kajman, Cayman Brac i Mały Kajman na Morzu Karaibskim. Położone są na południe od Kuby i na zachód od Jamajki. Jest to terytorium zależne Wielkiej Brytanii. Stolicą jest George Town.

Martynika – na mapie opisana w brajlu skrótem „mg”, a w druku barwnym całą nazwą. Zajmuje karaibską wyspę Martynika, leżącą w archipelagu Małych Antyli. Na północy najbliższym sąsiadem jest Dominika, zaś na południu – Saint Lucia. Jest to terytorium zależne Francji. Stolicą jest Fort-de-France.

Montserrat – na mapie opisany w brajlu skrótem „ms”, a w druku barwnym całą nazwą. To terytorium na wyspie o tej samej nazwie w Archipelagu Małych Antyli, w basenie Morza Karaibskiego, zależne od Wielkiej Brytanii. Stolicą jest Brades.

Portoryko – na mapie opisane w brajlu skrótem „pr”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Wspólnota Portoryka Wolne Stowarzyszone Państwo Portoryko. Leży na wyspie o tej samej nazwie oraz na kilku innych w archipelagu Małych Antyli, nad Oceanem Atlantyckim i Morzem Karaibskim. Terytorium zależne od Stanów Zjednoczonych. Stolicą jest San Juan.

Saba – nie zaznaczona na naszej mapie. Jest to państwo leżące na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, zależne od Holandii. Stolicą jest The Bottom.

Saint-Barthélemy – nie zaznaczone na naszej mapie. Pełna nazwa to Wspólnota Saint-Barthélemy. Jest to terytorium leżące w archipelagu Małych Antyli, na wyspie o tej samej nazwie oraz kilku mniejszych wyspach, zależne od Francji. Stolicą jest Gustavia.

Saint-Martin – na mapie opisane w brajlu skrótem „mf”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Wspólnota Saint-Martin. Jest to terytorium leżące w archipelagu Małych Antyli, w północnej części wyspy o tej samej nazwie oraz na kilku mniejszych, zależne od Francji. Stolicą jest Marigot.

Sint Eustatius – nie zaznaczone na naszej mapie. Jest to wyspa leżąca na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, zależna od Holandii. Stolicą jest Oranjestad.

Sint Maarten – nie zaznaczone na naszej mapie. Jest to terytorium leżące w archipelagu Małych Antyli, w południowej części wyspy o tej samej nazwie, zależne od Holandii. Stolicą jest Philipsburg.

Turks i Caicos – na mapie opisane w brajlu skrótem „tc”, a w druku barwnym całą nazwą. Są to dwie grupy wysp: Turks i Caicos leżące we wschodniej części archipelagu Bahamów, na Oceanie Atlantyckim, na północ od Haiti. Jest to terytorium zależne od Wielkiej Brytanii. Stolicą jest Cockburn Town.

Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – na mapie opisane w brajlu skrótem „vi”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Terytorium Wysp Dziewiczych Stanów Zjednoczonych. Jest to terytorium obejmujące trzy duże wyspy – Saint Croix, Saint Thomas i Saint John oraz kilkadziesiąt mniejszych w południowej części archipelagu Wysp Dziewiczych. Stolicą jest Charlotte Amalie.

Po zakończeniu czytania złóż doklejone skrzydełko i ostrożnie włóż planszę do teczki.