31. Ameryka Północna – podział polityczny

31 – AMERYKA PÓŁNOCNA – PODZIAŁ POLITYCZNY

Opis mapy i legendy

Mapa „Ameryka Północna – podział polityczny” ułatwi Ci poznanie rozmieszczenia poszczególnych państw leżących na tym kontynencie i ich sąsiadów.

Omawiana mapa ma format dwa razy większy niż mapy świata, znajdujące się w pierwszym tomie atlasu. Po wyjęciu z teczki rozłóż planszę i ułóż tak, aby czarny, wypukły trójkąt znajdował się w prawym, dalszym rogu.

Tytuł mapy umieszczono w lewym dalszym rogu planszy. W kolejnym wierszu znajduje się skala liczbowa mapy. Mapa została wykonana w skali 1: 20 000 000 (jeden do dwudziestu milionów). Skala mapy określa, jaki jest stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Skala 1: 20 000 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 20 000 000 cm, czyli 200 km na powierzchni Ziemi. Ameryka Północna na omawianej mapie ma treść dużo bardziej szczegółową niż na mapach świata, znajdujących się w pierwszym tomie atlasu.

Pod skalą mapy znajduje się kwadrat, którego powierzchnia wynosi 40 tysięcy km² w skali mapy.

W lewym bliższym rogu planszy, umieszczono objaśnienia skrótów brajlowskich zastosowanych na mapie. Skróty są objaśnione w brajlu i w druku barwnym.

W prawym bliższym rogu znajduje się numer planszy. Jest to numer 31.

Treść mapy jest obwiedziona grubą, wypukłą czarną linią. Jest to ramka mapy.

W lewym bliższym rogu mapy, nad objaśnieniem skrótów brajlowskich, znajdziesz w małej ramce mapę Polski w tej samej skali, co mapa Ameryki Północnej. Możesz porównać wielkość naszego kraju z wielkością kontynentu i państw na nim leżących. Podobne porównania znajdziesz na wszystkich mapach kontynentów.

Zanim zaczniesz poznawać treść mapy, sięgnij po oddzielną planszę „Legenda”. Po dokładnym przeczytaniu informacji w niej zawartych twoja praca będzie przebiegała sprawniej.

Na planszy „Legenda” znajdziesz informacje o sposobie, w jaki przedstawiono na mapie poszczególne jej elementy. Na początku zapoznaj się z elementami siatki kartograficznej, znajdującymi się na mapie. Są to:

1. zwrotnik Raka i koło podbiegunowe północne są pokazane linią złożoną z krótkich, czarnych odcinków. Zwrotnik Raka biegnie poziomo, łukiem od lewej do prawej strony mapy, w bliższej jej części. Jest opisany skrótem „zr” w brajlu przy prawej ramce mapy, a w barwnym druku pełną nazwą przy lewej ramce mapy. Jego wartość w stopniach to 23°27´ szerokości geograficznej północnej. Koło podbiegunowe północne na omawianej mapie jest łukiem, który zaczyna się i kończy przy dalszej ramce mapy. Nie jest opisane na mapie. Jego wartość w stopniach to 66°33´ szerokości geograficznej północnej.

2. południk 180° jest oznaczony linią złożoną z drobnych kropeczek, a w druku barwnym grubszą, czarną, ciągłą linią. Jego fragment znajdziesz w lewym dalszym rogu planszy. Jest opisany w brajlu i w druku barwnym wartością w stopniach przy lewej ramce mapy.

3. pozostałe południki i równoleżniki są pokazane ciągłymi, czarnymi liniami. Równoleżniki na omawianej mapie są łukami i biegną od prawej do lewej ramki mapy. Południki rozchodzą się jak promienie od dalszej ku pozostałym ramkom mapy. Równoleżniki i południki poprowadzono co 20°. Ich wartości zostały podane przy ramce mapy.

Przebieg wypukłej siatki kartograficznej jest pokazany jedynie na morzach i oceanach. W druku barwnym siatka kartograficzna jest pokazana na całej mapie.

Oprócz równoleżników i południków na mapie zaznaczono następujące elementy środowiska geograficznego, objaśnione również na planszy „Legenda”.

1. Linia brzegowa, czyli inaczej wybrzeża kontynentów. Na obszarze Ameryki Północnej wybrzeża są narysowane ciągłą, podwójną linią: ciągłą od strony oceanów i mórz, a kropkowaną od strony lądu. Natomiast na pokazanych na mapie obszarach, nie leżących w Ameryce Północnej, wybrzeże pokazano ciągłą linią. W druku barwnym wszystkie wybrzeża pokazano ciągłą, granatową linią.

2. Wyspy i archipelagi. Wyspy są przedstawione na dwa sposoby. Małe wyspy oznaczono półokręgiem, położonym poziomo, z podstawą skierowana w dół. Symbol wyspy przypomina kopczyk i tak się ma kojarzyć – z fragmentem lądu wznoszącym się ponad wodę. W druku barwnym obrys wyspy jest czarny, a wnętrze znaku ma kolor taki, jak państwo, do którego należy wyspa. Archipelagi oznaczono tak samo jak wyspy, tylko w środku znaku znajduje się wypukła, czarna kropka. Natomiast duże wyspy zaznaczono, tak jak lądy, linią brzegową i takim kolorem, jak państwo do którego należy wyspa. Na mapie nie podano nazw wysp i archipelagów.

3. Morza i oceany pozostawiono gładkie. W druku barwnym są jasnoniebieskie.

4. Granice państw pokazano wypukłą linią przerywaną w kolorze różowym. Państwa opisano pełną nazwą lub skrótem w brajlu i w druku barwnym. Skróty nazw państw w brajlu są objaśnione po lewej stronie planszy, a skróty w barwnym druku przy dalszym brzegu planszy.

5. Małe państwa. Państwo o obszarze zbyt małym, aby je obwieść granicą, pokazano znakiem – wypukłym kołem a w druku barwnym żółtym kołem z czarną obwódką.

6. Stolice państw oznaczono wypukłymi okręgami, a w druku barwnym czerwonym kołem z czarnym obrysem. W wersji dotykowej stolice zaznaczone są tylko sygnaturą, a ich nazwy zostały podane w załączniku.

7. Terytoria zależne oznaczono wypukłym okręgiem składającym się z punktów i z punktem w środku, a w druku barwnym niebieskim kołem z czarną obwódką.

   Fragmenty innych kontynentów (Azji, Europy i Ameryki Południowej), które znalazły się na mapie, zostały oznaczone szorstką fakturą. W druku barwnym są szare. Opisano je całymi nazwami kontynentów zarówno w brajlu jak i w druku barwnym.

Opis treści mapy

Zauważ, że Ameryka Północna w całości leży na północ od równika czyli na półkuli północnej oraz również prawie w całości na zachód od południka 0° czyli na półkuli zachodniej.

Kilka wysp archipelagu Aleutów leży po drugiej stronie południka 180°, więc znajdują się one na półkuli wschodniej.

Od północy kontynent oblewają wody Oceanu Arktycznego, od wschodu Oceanu Atlantyckiego, zaś od zachodu Oceanu Spokojnego. Na południu Ameryka Północna sąsiaduje przez Przesmyk Panamski z Ameryką Południową.

Pod względem politycznym obszar Ameryki Północnej dzieli się na 24 państwa oraz 13 terytoriów zależnych.

Południową część Ameryki Północnej nazywamy Ameryką Środkową. Zaliczamy do niej południową część Meksyku, państwa leżące na kontynencie pomiędzy Meksykiem a Kolumbią oraz położone na wschód od nich, na Morzu Karaibskim państwa wyspiarskie.

Południowa część Ameryki Północnej należy do regionu nazwanego Ameryką Łacińską. Ameryka Łacińska obejmuje kraje leżące w Ameryce Północnej na południe od Stanów Zjednoczonych oraz wszystkie kraje leżące w Ameryce Południowej. Są to w większości byłe kolonie hiszpańskie i portugalskie, co sprawia, że kraje latynoamerykańskie, jak nazywamy kraje leżące w tym regionie, mają podobną historię i kulturę.

Na omawianej mapie pokazane są wszystkie państwa leżące w Ameryce Północnej, ale opisano tylko największe z nich: Stany Zjednoczone, Kanadę, Meksyk oraz Kubę. Cała południowa część Ameryki Północnej czyli Ameryka Środkowa, poza Kubą, nie ma opisów. Jak wspomnieliśmy, podział polityczny tego regionu możesz prześledzić na planszy „Ameryka Środkowa – podział polityczny”.

Wykaz państw Ameryki Północnej:

Kanada – na mapie opisana całą nazwą. To drugie po Rosji państwo świata pod względem zajmowanego obszaru. Granicę lądową ma jedynie na południu i północnym zachodzie ze Stanami Zjednoczonymi. Od północy oblewają ją wody Oceanu Arktycznego, od wschodu Oceanu Atlantyckiego, a od zachodu – Oceanu Spokojnego. Stolicą jest Ottawa.

Kuba – na mapie opisana całą nazwą. Pełna nazwa to Republika Kuby. Zajmuje największą wyspę na Morzu Karaibskim i jedną z większych na świecie oraz liczne wyspy, wysepki i rafy koralowe wokół niej. Należy do archipelagu Wielkich Antyli. Na naszej mapie znajdziesz ją w pobliżu przecięcia południka 80° ze zwrotnikiem Raka. Stolicą jest Hawana.

Meksyk – na mapie opisany całą nazwą. Pełna nazwa to Meksykańskie Stany Zjednoczone. Sąsiaduje na północy ze Stanami Zjednoczonymi, na wschodzie ma dostęp do Zatoki Meksykańskiej i Morza Karaibskiego, na południu i południowym wschodzie graniczy z Gwatemalą i Belize, zaś na zachodzie i południu z Oceanem Spokojnym. Stolicą jest Meksyk.

Stany Zjednoczone – na mapie opisane całą nazwą. Pełna nazwa to Stany Zjednoczone Ameryki. To państwo, które jest czwartym pod względem wielkości państwem na świecie. Graniczy od północy z Kanadą, zaś od południa z Meksykiem. Od północnego zachodu oblewają je wody Oceanu Arktycznego, od wschodu Oceanu Atlantyckiego, a od zachodu Oceanu Spokojnego. W skład Stanów Zjednoczonych wchodzą także wyspy na Oceanie Spokojnym: Baker, Guam, Howland, Jarvis, Johnston, Kingman, Mariany Północne, Midway, Palmyra, Samoa Amerykańskie, Wake i na Oceanie Atlantyckim: Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych, Navassa, Portoryko. Stany Zjednoczone dzielą się na 50 stanów i jeden okręg. Wśród stanów dwa mają wyjątkowy charakter. Pierwszy z nich to Alaska, największy spośród wszystkich stanów. Alaska leży w północno-zachodniej części kontynentu, a od głównej części Stanów Zjednoczonych oddziela ją Kanada. Drugi to stan Hawaje, który leży na wyspach archipelagu o tej samej nazwie na Oceanie Spokojnym i oddalony jest od części kontynentalnej kraju około 4000 km. Stolicą Stanów Zjednoczonych jest Waszyngton.

Terytoria zależne pokazane na mapie:

Bermudy – na mapie opisane w brajlu skrótem „bm”, a w druku barwnym całą nazwą. To terytorium położone na około stu wyspach archipelagu o tej samej nazwie, na Oceanie Atlantyckim, zależne od Wielkiej Brytanii. Na mapie znajdziesz je na zachód od południka 60° i na północ od wrotnika Raka. Stolicą jest Hamilton.

Grenlandia – na mapie opisana pełną nazwą. To terytorium położone na największej na świecie wyspie o tej samej nazwie, pokrytej w przeszło 84 % lądolodem, zależne od Danii. Na mapie znajdziesz ją w dalszej prawej części mapy czyli u północno-wschodnich wybrzeży Kanady. Stolicą jest Nuuk.

Saint-Pierre i Miquelon – na mapie opisane w brajlu skrótem „pm”, a w druku barwnym całą nazwą. Pełna nazwa to Wspólnota Terytorialna Saint-Pierre i Miquelon. Leży na archipelagu o tej samej nazwie, położonym na Oceanie Atlantyckim, w pobliżu wschodnich wybrzeży Kanady. Stolicą jest Saint-Pierre.

Po zakończeniu czytania złóż planszę i ostrożnie włóż do teczki.