37-38. Kraje Bałkańskie, część wschodnia – mapa ogólna i rzeźba terenu
37–38 Kraje bałkańskie, część wschodnia
Kraje bałkańskie geograficznie można podzielić na zachodnie i wschodnie. Wschodnie to Rumunia (Republika Rumunii) i Bułgaria (Republika Bułgarii). Od północnego wschodu region ten sąsiaduje ze zbliżoną kulturowo i etnicznie Mołdawią (Republiką Mołdawii).
Arkusze map nr 37 i 38 obejmują poza obszarem Bułgarii, Rumunii i Mołdawii w centralnej ich części, obszary innych państw: na północy – Słowacji, Polski i Ukrainy; na wschodzie – część Morza Czarnego; na południu – fragmenty Turcji i Grecji; na zachodzie – Węgier, Serbii, Albanii i Macedonii.
Rumunia to kraj w południowo-wschodniej części Europy, nad Morzem Czarnym. Graniczy na północy z Ukrainą, na północnym wschodzie wzdłuż rzeki Prut z Mołdawią, dalej wzdłuż ujściowego odcinka Dunaju ponownie z Ukrainą, na wschodzie z Morzem Czarnym, na południu z Bułgarią, gdzie granica w znacznej części biegnie Dunajem, a na zachodzie z Serbią i Węgrami. Od 1 stycznia 2007 roku Rumunia i Bułgaria są członkami Unii Europejskiej.
Karpaty, biegnące charakterystycznym łukiem przypominającym podkowę, dominują w krajobrazie środkowej Rumunii. w tej części Karpat znajduje się 14 szczytów liczących ponad 2000 m n.p.m., z których najwyższy to Moldoveanu (2543 m n.p.m.). w zamknięciu tego łuku znajduje się Wyżyna Siedmiogrodzka. Na południu Karpaty przechodzą w łagodne wzgórza, a następnie w Nizinę Wołoską, ciągnąca się wzdłuż potężnego Dunaju. w pobliżu Dunaju można spotkać liczne słone i słodkowodne jeziorka, a na wschodzie rozległe bagna.
Dunaj, wypływający z gór Schwarzwald w Niemczech, płynie przez Austrię, Słowację, Węgry, Chorwację i Serbię, by w dolnym biegu znaleźć się w Rumunii i zakończyć swoją podróż rozległą, zabagnioną deltą, uznaną jako Światowy Rezerwat Biosfery. Dunaj to druga co do wielkości rzeka Europy (po Wołdze), o długości 2850 km i powierzchni dorzecza 817 tys. km2.
Bułgaria to państwo położone w południowo-wschodniej Europie, na Półwyspie Bałkańskim. Graniczy od północy z Rumunią (wzdłuż Dunaju), od wschodu z Morzem Czarnym, od południa z Turcją i Grecją, a od zachodu z Macedonią i Serbią.
Bułgaria to jeden z najbardziej górzystych krajów Półwyspu Bałkańskiego: góry zajmują około 70% jego powierzchni. Na północy Nizina Wołoska przechodzi w Wyżynę Naddunajską, a następnie w główne pasmo Bułgarii – Bałkany (Stara Płanina) z najwyższym szczytem Botew (2376 m n.p.m.).
Równolegle do Bałkanów, na południu rozciąga się rozległa Nizina Górnotracka położona wzdłuż rzeki Maricy, otoczona od południa i zachodu górami Rodopami, osiągającymi wysokość prawie 2200 m n.p.m. Na północny zachód od Rodopów leży masyw strzelistych gór Riła z najwyższym szczytem całego Półwyspu Bałkańskiego – Musała (2925 m n.p.m.), a na południe od tego pasma niewiele mniejsze góry Pirin. Przy granicy z Turcją leżą niskie góry Strandża, natomiast pasmem granicznym z Serbią są Góry Wschodnioserbskie.
Największe rzeki tej części Półwyspu Bałkańskiego to Dunaj i jego dopływy należące do zlewiska Morza Czarnego. Są to takie rzeki jak Marusza, Aluta i Prut. Rzeki płynące w południowej części tego regionu należą do zlewiska Morza Egejskiego.
Mołdawia to niewielkie, śródlądowe państwo w Europie Wschodniej, powstałe po rozpadzie Związku Radzieckiego. w jej skład wchodzi także położona w południowej części kraju autonomiczna republika Gagauzja ze stolicą Komrat, zamieszkana w 80 % przez Gagauzów – grupę etniczną pochodzenia tureckiego i wyznającą prawosławie, oraz autonomiczna Republika Naddniestrza ze stolicą w Tyraspolu, nie uznająca zwierzchnictwa władz w Kiszyniowie – w północno-wschodniej części kraju, na lewym brzegu Dniestru, zamieszkana głównie przez Rosjan i Ukraińców.
Większa część Mołdawii leży między rzeką Prut, stanowiącą granicę z Rumunią, i rzeką Dniestr, płynącą przy granicy z Ukrainą.
Mołdawia jest krajem o rzeźbie z przewagą rozległych wzgórz i głębokich dolin, o średniej wysokości 147 m n.p.m. Centralną cześć kraju zajmuje Wyżyna Besarabska, osiągająca 429 m n.p.m.
Stolicą Rumuni jest Bukareszt, leżący w południowo-wschodniej części kraju i liczący ponad 2 mln mieszkańców, stolicą Bułgarii – Sofia licząca 1,1 mln mieszkańców, a Mołdawii – Kiszyniów z 750 tys. mieszkańców. Inne duże miasta to: rumuńskie – Jassy, Kluż-Napoka, Timişoara i Konstanca, bułgarskie – Płowdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora i Plewen oraz mołdawskie – Tyraspol i Bielce.
Skojarzenia z Rumunią to przede wszystkim Transylwania – kraina wampira Drakuli i wspaniałych zamków, to ornitologiczny raj w delcie Dunaju, to interesująca etnograficznie rumuńska Bukowina – tzw. malowane cerkwie i Wesoły Cmentarz w Sapancie. Bułgaria kojarzy nam się z Sofią i jej świątyniami: cerkwią św. Jerzego, bazyliką św. Zofii i Synagogą Sofijską, to również skojarzenia historyczne z dwudziestoletnim królem Polski Władysławem Warneńczykiem, który zginął wskutek ran odniesionych w bitwie pod Warną i ma tam wspaniałe mauzoleum, to piękne wybrzeże czarnomorskie i takie perełki bułgarskiej riwiery jak Złote Piaski, Słoneczny Brzeg, Sozopol, Nesebar czy Pomorie, to mocny tradycyjny trunek rakija, oraz Dolina Róż i tradycyjnie tam wytwarzany olejek różany. Mołdawia to przede wszystkim przepięknie ukształtowany teren z głębokimi dolinami, to liczne winnice i tradycja produkcji wina, które jest głównym bogactwem kraju.