41-42. Grecja i zachodnia Turcja - mapa ogólna i rzeźba terenu

41–42 Grecja i zachodnia Turcja

Arkusze map nr 41 i 42 obejmują poza obszarem Grecji również tytułową zachodnią część Turcji oraz fragmenty innych państw i mórz: na północy – Albanię, Macedonię, Serbię, Bułgarię i　Morze Czarne, a na południu – Morze Śródziemne z　wyspą Cypr.

Grecja (Republika Grecka) to najdalej na południe wysunięty kraj Europy, leżący w　południowo-wschodniej części tego kontynentu. Niewielka część Grecji należy także do Azji, poprzez wyspy w pobliżu wybrzeży Turcji. Grecja graniczy od północy z Albanią, Macedonią i Bułgarią, od wschodu z Turcją, a od południowego wschodu z Cyprem przez Morze Śródziemne.

Terytorium Grecji można podzielić na Grecję kontynentalną, wchodzącą w skład Półwyspu Bałkańskiego, wraz z oddzielonym od niego sztucznie przekopanym Kanałem Korynckim półwyspem Peloponez, oraz na Grecję wyspiarską, w skład której wchodzą liczne wyspy na morzach Egejskim i Jońskim.

Ponad 80% powierzchni Grecji zajmują pasma górskie, stanowiące południowy kraniec górzystego Półwyspu Bałkańskiego. Zachodnia część Grecji, od granicy z　Albanią po Zatokę Koryncką, to góry Pindos z　najwyższym szczytem Smolikas (2637 m n.p.m.). Na wschód od tych gór znajduje się drugi łańcuch górski ze znanym potężnym masywem Olimpu (2917 m n.p.m.). Obszary nizinne są niewielkie i występują w　pobliżu wybrzeży. Rzeki są w większości typu górskiego – krótkie i o zmiennych stanach wód, latem częściowo lub całkowicie wysychające. Wiele z nich to dolne odcinki rzek płynących z Bułgarii i Macedonii.

Grecja to kraina półwyspów, wśród których największy to Peloponez z silnie rozczłonkowaną linią brzegową, tworzącą liczne mniejsze półwyspy, oraz Półwysep Chalcydycki składający się z　trzech mniejszych półwyspów: Kassándra, Sithonía i　Ágion óros. Góra Athos, leżąca na wschodnim cyplu Półwyspu Chalcydyckiego, to święte miejsce i　stolica prawosławnego ruchu monastycznego z 20 monasterami (klasztorami) oraz ze statusem okręgu autonomicznego – republiki zarządzanej przez zamieszkujących tam mnichów.

Prawie 1/5 powierzchni Grecji przypada na około 3000　wysp, z　czego tylko 169 jest zamieszkanych. Każda z　wysp ma swój własny, często niepowtarzalny, charakter. Na Morzu Jońskim, czyli u zachodnich wybrzeży kraju, leżą Wyspy Jońskie. Przy wybrzeżu wschodnim, czyli na Morzu Egejskim, leżą Cyklady i Sporady Północne. Największe z　wysp to: Kreta, Eubea, Lesbos i Rodos.

Od wschodu Grecja graniczy z Turcją, która jest krajem w　większości azjatyckim, bowiem tylko 3% jej powierzchni należy do Europy, oddzielonej od Azji Morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i　Dardanele. Część europejska Turcji leży na Półwyspie Bałkańskim, zaś część azjatycka zajmuje półwysep Azja Mniejsza oblany czterema morzami: Śródziemnym, Egejskim, Marmara i Czarnym. Zachodnie i　południowe wybrzeże, tzw. Riwiera Turecka, jest znane przede wszystkim z　pięknych kurortów, ale warto wybrać się także dalej od wybrzeża, aby zwiedzić fascynujące miejsca jak region Pamukale czy Kapadocja. Nad cieśniną Bosfor leży miasto dwóch kontynentów – Stambuł (dawniej Konstantynopol), będące największym miastem Turcji i jednym z　największych miast świata, którego aglomeracja liczy ponad 10 mln mieszkańców.

Stolicą Grecji są Ateny liczące prawie 750 tys. mieszkańców, a Turcji – Ankara, leżąca w　środkowej części kraju i　mająca prawie 3 mln mieszkańców. Inne duże miasta greckie to Saloniki, Patras i Lárisa, a　Turcji – Izmir, Bursa i　Konya.

Grecja kojarzy się przede wszystkim z　ogromną starożytną kulturą i　mitami greckimi, z Atenami i　wzgórzem Akropol z licznymi zabytkami starożytnej architektury, to ciekawe obiekty architektoniczne, jak Epidauros, Mykeny, Delfy, to chyba najbardziej niezwykłe na świecie bizantyjskie klasztory w Meteorach, to kojarząca się z potężnymi bogami góra Olimp, to wielcy filozofowie: Tales z　Miletu, Pitagoras, Platon i Arystoteles, to magiczne wyspy, w　tym wulkaniczna wyspa Santoryn, to państwo mnichów na półwyspie Athos. A także cudowny, ciepły klimat, wspaniałe, pachnące owoce, oliwki, owoce morza...